OPLEIDING & ONDERWIJS

Opleiding

Medisch Specialistische Vervolgopleiding O&G Amsterdam UMC

We kijken als opleidingsgroep samen met de AIOS terug op een jaar vol veranderingen en ontwikkelingen binnen de opleiding.
Door AIOS, (plaatsvervangend-) opleiders en andere betrokkenen uit VUmc en AMC werd in de afgelopen jaren intensief gewerkt aan de vormgeving van de nieuwe gezamenlijke opleiding Obstetrie en Gynaecologie (O&G) in Amsterdam UMC.
Er werd een nieuw Lokaal Opleidingsplan opgesteld en er vonden wijzigingen plaats in de organisatie-en overlegstructuur van de opleiding. Er werd een opleidingscommissie ingesteld, waarbij -naast de bestaande opleidingsvergaderingen- in kleiner verband de stagebegeleiders met AIOS-vertegenwoordigers en opleidersteam samenkomen voor het bespreken van operationele opleidingszaken.
Na de lateralisatie van de afdeling verloskunde op locatie AMC in december 2021 werken we als opleidingsgroepen VUmc en AMC samen als één opleiding, waarbij we ons in 2022 voorbereidden op de aanvraag van officiële erkenning van één opleiding.

Opleidersteam 2022

AMC: Guus Fons, opleider, Joris van der Post, plaatsvervangend opleider
VUmc: Arijaan Valkenburg-van den Berg, opleider, Petra Bakker, plaatsvervangend opleider

Opleidingsgroep
Alle stafleden O&G

Stagebegeleiders
Obstetrie
Eva Pajkrt, Petra Hajenius

Benigne Gynaecologie
Emmy van den Boogaard, Marleen de Lange, Claudia Kowalik
(urogynaecologie), Robbert de Leeuw (differentiatiestage)

Oncologie
Guus Fons, Stijn Mom

Voortplantingsgeneeskunde
Ingeborg Melgers, Inge Custers

Nieuw Landelijk Opleidingsplan (LOGO)

In 2022 vond landelijk implementatie plaats van het nieuwe Landelijk Opleidingsplan Gynaecologie & Obstetrie.
Dit landelijk plan werd doorgevoerd in de lokale opleiding. Hierbij staan drie domeinen centraal, namelijk kennis en vaardigheden, werk gerelateerde competenties en persoonlijke en professionele ontwikkeling. Er wordt opgeleid aan de hand van EPA’s (entrusted professional activity) en Thema’s, met meer aandacht voor feedback als belangrijke manier om AIOS te laten leren.

Interne opleidingsvisitatie

In januari vond de interne visitatie plaats, waarbij een delegatie vanuit de Centrale Opleidingscommissie Amsterdam UMC gesprekken voerde met AIOS-vertegenwoordigers, stagebegeleiders en opleiders.
Het rapport werd nabesproken en aanbevelingen werden gebruikt voor verdere verbetering en voorbereiding op de opleidingsvisitatie.

Clusterevaluatie

In april werd door AIOS de clusterevaluatie georganiseerd in het Planetarium te Amsterdam. Er werd aandacht besteed aan regionaal opleiden en visiteren en uitgebreid stilgestaan bij opleidingscultuur in de regio.

Herziening Overdracht

In juli werd gestart met een nieuwe vorm voor inhoud en structuur van de ochtendoverdracht (gezamenlijk rapport). Hieraan vooraf ging observatie en evaluatie van de huidige werkwijze door leden van de opleidingsgroep en AIOS, in samenwerking met twee gedragswetenschappers verbonden aan TeAMZ.
Een werkgroep ging vervolgens aan de slag met aanbevelingen en wensen en formuleerde een voorstel voor een nieuwe structuur en inhoud van de overdracht, waarbij afspraken werden gemaakt over doelen, uitvoer en leefregels. De nieuwe werkwijze werd in het najaar van 2022 geëvalueerd en voortgezet.

Aanspreek- en Feedbackcultuur

In Q3 werd de aanspreek- en feedbackcultuur verder vormgegeven. Een belangrijk element daarin is dat er meer aandacht is voor de wijze waarop feedback wordt gegeven. Binnen de opleiding O&G Amsterdam UMC wordt op meerdere manieren aan dit onderwerp gewerkt.
Zo werd in vijf sessies een Teach-the-Teacher cursus op maat georganiseerd met als onderwerp ‘geven en ontvangen van feedback’ voor alle AIOS, ANIOS en leden van de opleidingsgroep.
Op iedere opleidingsvergadering en opleidingscommissievergadering staat het agendapunt ‘aanspreek- en feedbackcultuur’ geagendeerd zodat hier expliciet aandacht aan wordt besteed en de mogelijkheid bestaat knelpunten te benoemen. Knelpunten worden in een PDCA-cyclus aangepakt. Ook werd een refereeravond OOR Amsterdam over ‘Aanspreek-en Feedbackcultuur’ georganiseerd op 9 mei 2022.

Vitaliteit, duurzame inzetbaarheid & werk-privé integratie

In het licht van de huidige maatschappelijk aandacht voor en discussie over werk-privébalans en het zoeken naar een weg om hier ook op de opleidingswerkvloer beter vorm aan te geven, zijn in de opleidingsvergadering afspraken gemaakt. De norm is gesteld om niet deel te nemen (fysiek of digitaal) aan overdrachten, besprekingen of onderwijs op een vrije dag (inclusief parttime dag, compensatie, dag na dienst etc.). De nieuwe norm is om niet te verwachten dat geadresseerden e-mails lezen dan wel beantwoorden buiten werktijd. Vergaderingen worden ingekort en worden afgerond binnen werktijd.

Opleidingsvisitatie

De opleidingsvisitatie vond plaats op 16 september 2022.
Tijdens de visitatie dag werden in prettige en geïnteresseerde sfeer goede gesprekken gevoerd met de leden van de opleidingsgroep en de AIOS. Bij de eerste terugkoppeling sprak de visitatiecommissie uit onder de indruk te zijn van alles wat er in het samengaan van de opleidingen al is bereikt en van alle verbeteringen die via de PDCA cyclus zijn doorgevoerd. Er werden enkele punten onder de aandacht gebracht ter overweging of verbetering.

Selectieprocedure AIOS O&G

In september vond in goede samenwerking met de clusterpartners de jaarlijkse selectieronde plaats, voor AIOS O&G die kunnen starten met de opleiding in 2023. De regionale sollicitatieprocedure werd in 2021 herzien en op grond van evaluatie en voortschrijdende inzichten in doorontwikkelde vorm in 2022 uitgevoerd. Gestreefd wordt naar transparantie en objectiviteit en gebruik van selectie-instrumenten met hoge validiteit.
Conform toewijzing BOLS, werden voor 2023 negen kandidaten aangenomen om te starten met de opleiding O&G binnen OOR Amsterdam.

De wens is met de nieuwe procedure bij te dragen aan meer diversiteit binnen de toekomstige beroepsgroep. Met het doel bij te dragen aan de wetenschappelijke onderbouwing van de toegepaste selectiemethode werd op uitnodiging van de COC een aanvraag gedaan voor een Principal Educator (PE) ‘Aanname- en Selectieprocedure’. Dit PE-schap werd voor 0,2 fte gedurende 3 jaar toegekend aan Petra Bakker, (plv.) opleider Amsterdam UMC, locatie VUmc.

Reconcept

In 2023 maakten alle AIOS O&G de overstap van het digitale portfolio EPASS naar RECONCEPT. Dit nieuwe E-portfolio is volledig afgestemd en ingericht op het nieuwe Landelijke Opleidingsplan LOGO en bovendien gebruiksvriendelijker, met mogelijkheden ook per app direct op de werkplek feedback in te vullen.

Overige activiteiten Medische Vervolgopleiding Obstetrie & Gynaecologie 2022

  • Jaarlijkse landelijke voortgangstoets, door alle AIOS O&G Amsterdam UMC gehaald (oktober)
  • Regionale heidag met opleiders, plaatsvervangend opleiders en een grote vertegenwoordiging van de regionale AIOS-groep (oktober)
  • Opstellen missie, visie en concrete actiepunten in het toewerken naar meer regionaal opleiden en herzien regionaal opleidingsplan.
  • Traditioneel jaarlijks ‘Doktersdiner’ in ‘The Grand’, met alle collega gynaecologen en AIOS O&G van het gehele cluster, uitzwaaien van ‘De Jonge Klaren’ Door de COVID-pandemie kon dit Doktersdiner in 2020 en 2021 niet plaatsvinden (november)
  • Groepsjaargesprek COC (november)
  • Afscheidssymposium Joris van der Post (december)

Doelstellingen 2023

  1. Toe werken naar meer regionaal opleiden in voorbereiding op de regionale visitatie 2023, schrijven regionaal opleidingsplan
  2. Streven naar meer individueel opleiden aan de hand van ambities en reeds behaalde leerdoelen, vastgelegd in het Individueel Opleidings Plan (IOP)
  3. Organisatie van Feedbacktrainingen deel 2 t.b.v. verbetering van de feedbackcultuur. Tevens ter voorbereiding op de SET-Q/DRECT voorjaar 2023
  4. Continue aandacht voor de werk-privé integratie met evaluatie van reeds gemaakte afspraken en ‘Pilot digitale dag’ en continue dialoog
  5. 100% van de AIOS heeft een mentor

Onderwijs

Onderwijs binnen en vanuit de divisie Vrouw

De divisie Vrouw (verloskunde/gynaecologie) verzorgt onderwijs binnen de geneeskunde opleiding van de UvA en de VU, zowel in de bachelor fase als in masterfase II (coschappen). Door de fusie van Amsterdam UMC ontstond er één divisie Vrouw waarbinnen het onderwijsteam met twee faculteiten te maken heeft. Door de fusie van het ziekenhuis lag er voor het onderwijsteam van de divisie Vrouw de verantwoordelijkheid en uitdaging om het onderwijs aan beide faculteiten op kwalitatief hoogwaardig niveau te blijven geven. De fusie en daarmee gepaard gaande lateralisatie van zorg hebben consequenties voor docenten die op verschillende locaties onderwijs moeten geven. Tevens heeft het consequenties voor studenten die op verschillende locaties onderwijs krijgen. In 2022 werd de samenwerking van het onderwijsteam geïntensiveerd en waar mogelijk geharmoniseerd. Het is hierbij de bedoeling als één team te functioneren en tegelijk te borgen dat er twee faculteiten met een eigen identiteit zijn.
Naast het onderwijs binnen de geneeskunde faculteiten wordt er vanuit de divisie Vrouw verder ook onderwijs gegeven aan de Hogeschool van Amsterdam, de Amstel-Academie, de AVAG, en vakspecifieke bij- en nascholing aan verschillende beroepsgroepen en specialismen.

Onderwijsteam

Babet Visman- de Waard: Coördinator en coschapopleider O&G UvA Master
Anne Timmermans en Stella Tiersma: Coördinatoren coschap opleider O&G Master VU:
Loes Nan: Coschapopleider O&G UvA en onderwijsondersteuner en coördinator bachelor blo “ontwikkeling, voortplanting en veroudering”-1, bachelor UvA
Irene de Graaf: Plaatsvervangend hoofd Master UvA en ook coördinator Keuzevak.
Petra Bakker: Coördinator bachelor onderwijs VU en coördinator minor VU
Natasja Krijnsen: Ondersteuning onderwijs
Simone Verkleij: mede-coördinator vorming van voorbereidend onderwijs master gyn/verlos UvA.

Diverse stafleden participeren in beide faculteiten als docent van hoorcolleges, werkcolleges en werkgroepen. Tevens hebben stafleden, A(N)IOS en onderzoekers rollen als begeleider van bachelor thesis, wetenschappelijke stages, tutor en mentor. Er zijn een aantal stafleden met de kerntaak onderwijs en van alle stafleden wordt verwacht dat zij bijdragen aan het onderwijs, zowel op de faculteiten zelf als in de dagelijkse praktijk op de werkvloer.

Coschappen

Door de fusie van het Amsterdam UMC en de verschillende lateralisaties waren er diverse lokalisaties voor coassistenten, die per lateralisatie verschoven. Eerder waren de oncologische gynaecologische en de benigne gynaecologie al gelateraliseerd naar de AMC-locatie. December 2021 lateraliseerde de klinische verloskunde naar de AMC-locatie. Hierna volgde de polikliniek verloskunde (tot juni 2022 op locatie VUmc, daarna op locatie AMC). Een aantal poliklinieken en/of onderafdelingen verhuisden (nog) niet in 2022: De polikliniek Voortplantingsgeneeskunde en het ivf-centrum (zowel in VUmc als AMC), en de polikliniek voor genderdysforie op locatie VUmc. Door de diverse verschuivingen vond er continue aanpassingen van de roosters van de coassistenten plaats, waarbij er voor iedere coassistent een afwisselend programma werd geboden. In de roostering werd zorg gedragen dat een coassistent gemiddeld 1 week op 1 werklocatie stond en dan weer wisselde: bijvoorbeeld 1 week polikliniek gynaecologie AMC, gevolgd door 1 week verloskunde poli VUMC, gevolgd door een week SEHV en dienst AMC. Middels CANVAS zijn van alle werkplekken werkinstructies en beschrijvingen beschikbaar, waardoor coassistenten altijd goed geïnformeerd op hun werkplek terecht konden.
Naast de diverse werkplekken binnen Amsterdam UMC, zijn er voor coassistenten ook een aantal werkplekken in de vorm van ZBC’s buiten Amsterdam UMC. Bergman Clinic Vrouwenzorg (locatie Amsterdam, Buitenveldert, polikliniek benigne gynaecologie en urogynaecologie) en locatie Vrouwenkliniek Zuidoost ontvingen coassistenten van UvA en VU. Beide locaties ontvingen de coassistenten met veel enthousiasme.

Evaluatie coschap

In 2021 waardeerde de UvA coassistenten ons coschap met een 7.9 (uit 10) in 2022 (nieuwe Master en lateralisatie) was dit een 7.6 (uit 10). Voor de VU-coassistenten was dit een 3,1 (uit 5) in 2021 naar 3,4 (uit 5) in 2022. Een mooi resultaat in een studiejaar, waar de alliantie en de verhuizingen centraal stonden.
De persoonlijke aandacht en de wijze van feedback krijgen werden met name als ‘best practices’ genoemd. De co’s voelen dat bij de coördinatoren “de deur altijd open staat”, en dat er veel aandacht is voor persoonlijke begeleiding.
Een aandachtspunt blijft ook dit jaar het aanbod van patiënten in het coschap wat op een aantal werkplekken soms te weinig is voor het aantal coassistenten.

Vernieuwingen

In 2022 werd gestart met de nieuwe Master van de UvA. Dit had voor het coschap gyn/verlos vooral als implicatie dat de duur van het coschap werd ingekort van 8 naar 6 weken en er voorafgaand aan het coschap voorbereidend onderwijs wordt gegeven. Dit VO moest worden vormgegeven, middels leerdoelen en onderwijsactiviteiten. Daarnaast worden er gedurende het coschap twee terugkomdagen gegeven, waarbij alle coassistenten, ook uit de affiliaties, op Amsterdam UMC les krijgen. Door deze wijzigingen en ook door inspanningen van beide faculteiten konden uiteindelijk ook de instroom momenten voor de coassistenten in het coschap gyn/verlos gelijk getrokken worden. Dit heeft als resultaat dat zowel vanuit het onderwijsteam als voor de coassistenten er als 1 team op de vloer kan worden gestart. Zowel binnen de masterfase UvA als binnen de VU werd gestart met duurzaamheid binnen de gynaecologie/verloskunde als thema binnen het onderwijs.

Programmatisch Toetsen

In 2022 werd door beide faculteiten het programmatisch toetsen geïntroduceerd. Programmatisch toetsen is een vorm van toetsen waarbij doelen, succescriteria, feedback en hulp bij vervolgstappen onderdelen zijn en waarbij de student in the lead is. Met de invoering van het programmatisch toetsen vervalt de cijfer beoordeling van het coschap. Deze wordt nu aan het einde van iedere Masterfase gegeven door de portfolio commissie. Dit werd op de werkvloer geïmplementeerd met diverse informatiebijeenkomsten, e-learnings en korte kennisclips en infographics.

Nominaties

In 2022 waren er binnen de UvA “Onderwijs-nominaties”: de vakgroep werd genomineerd als “beste vakgroep”, en de (sub)afdeling gynaecologie-oncologie als “beste zorgstage” door de eerstejaars studenten. Deze onderwijsprijs wordt jaarlijks georganiseerd door de MFAS (Medische Faculteit der Amsterdamse Studenten).

Benoemingen

In 2022 werden Petra Bakker en Anne Timmermans benoemd als principal educator. Een principal educator heeft in het algemeen de taak om met een gefundeerde visie het onderwijs te vernieuwen op een specifiek thema. Petra Bakker werd aangesteld om het sollicitatieproces voor AIOS Amsterdam UMC breed te optimaliseren. Waarbij een goede werving en selectie een uitdaging is. Anne Timmermans werd aangesteld om binnen de faculteit geneeskunde UvA zorg te dragen dat duurzame zorg en planetary health (samengevat in duurzaamheid in de zorg) meer aandacht krijgt in het geneeskunde curriculum.

Planning 2023

Voor 2023 staat op de planning om te komen tot verdere harmonisatie van het coschap gynaecologie/verloskunde, o.a. door het PICO/CAT-onderwijs en feedback hierover te harmoniseren. Er zijn plannen om te komen tot meer transmurale uitwisseling binnen het coschap, o.a. in de abortuskliniek Epione en mogelijk in de eerstelijnsverloskundige zorg.